نقش سیستم ایمنی شناسایی و از بین بردن مهاجمان خارجی در داخل بدن مانند باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها و غیره است. عوامل مختلفی مانند خواب، رژیم غذایی، استرس و بهداشت می توانند بر عملکرد سیستم ایمنی بدن تأثیر بگذارند.

عوامل مختلفی می‌توانند باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن شود مانند:

 کمبود خواب

 استرس و اضطراب

 غم و اندوه

 کمبود ویتامین D

 داروهای خاص

 تغذیه نامناسب و چاقی

 استعمال دخانیات

 الکل

 کم‌تحرکی

 اشعه ماوراء بنفش

 
کمبود خواب

عدم خواب و استراحت کافی شما را در برابر بیماری های عفونی (ویروسی، باکتریایی و …) آسیب پذیر می کند و همچنین روند بهبودی را کند می کند. بدن بسیاری از پروتئین‌های سیستم ایمنی (مانند سایتوکاین ها) را در طول خواب آزاد می کند. بنابراین کم خوابی باعث کاهش تولید سلول های ایمنی، آنتی بادی ها، سایتوکاین ها می شود که نقش عمده ای در دفاع بدن در برابر میکروب های خارجی دارند و درنتیجه باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن می شود.

استرس و اضطراب

افکار اضطراب آور می توانند پاسخ ایمنی بدن را در عرض ۳۰ دقیقه ضعیف کند. استرس مداوم حتی خسارات بیشتری را به بار می‌آورد. برای مثال دفاع در برابر آنفولانزا، تب‌خال، زونا و ویروس‌های دیگر را دشوار می‌کند. اگر نمی توانید بر اضطراب خود غلبه کنید یا در زندگی عادی شما اختلال ایجاد می کند، با پزشک خود صحبت کنید.
افزایش سطح هورمون استرس (کورتیزول) عملکرد صحیح سیستم ایمنی بدن را دشوار می کند.
علاوه بر تأثیر مستقیم استرس بر عملکرد سیستم ایمنی، استرس کنترل نشده می تواند بر الگوهای خواب، خلق و خو، رژیم غذایی و سطح فعالیت بدنی ما تأثیر بگذارد. همه این عوامل باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن می شود.

غم و اندوه

برخی شواهد نشان می دهد که غم و اندوه، به ویژه اگر طولانی شود، می تواند باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن شود. این اثر می تواند تا ۶ ماه ادامه داشته باشد. اگر برای مقابله با از دست دادن یک عزیز یا یک رویداد آسیب زا به کمک نیاز دارید، با پزشک یا متخصص سلامت روان خود صحبت کنید.

بر اساس مطالعه ای که در شماره دسامبر 2014 مجله Neuroimmunology منتشر شد، احساس تنهایی می تواند سیستم ایمنی بدن شما را مختل کند. تحقیقات روی موش ها نشان می دهد که افزایش اضطراب همراه با احساس تنهایی منجر به سرکوب بیشتر سیستم ایمنی، استرس اکسیداتیو بیشتر و آسیب ناشی از رادیکال های آزاد می شود.

یک رویداد ناگهانی یا آسیب زا می تواند به طور قابل توجهی پاسخ ایمنی شما را تضعیف کند. به عنوان مثال، از دست دادن یکی از عزیزان می تواند تولید مواد شیمیایی عصبی و هورمون هایی را افزایش دهد که خطر ابتلا به عفونت های مکرر و شدید ویروسی مانند آنفولانزا را افزایش می دهد. بر اساس بررسی ژوئن 2012 منتشر شده در Dialogues in Clinical NeuroSciences، سوگ با افزایش پاسخ های کورتیزول و عدم تعادل سیستم ایمنی مرتبط است. حتی برخی از واکسن ها، از جمله واکسن آنفولانزا، ممکن است برای افرادی که بسیار مضطرب هستند، کمتر موثر باشد.

کمبود ویتامین D

این ویتامین نه تنها برای حفظ استخوان های سالم و قوی یا سلول های خونی سالم ضروری است، بلکه ویتامین D به تقویت سیستم ایمنی نیز کمک می کند. حتی در اپیدمی ویروس کرونا، بحث هایی در مورد اینکه آیا ویتامین D در برابر کرونا محافظت می کند وجود دارد؟

داروهای خاص

این داروها شامل داروهایی برای درمان آلرژی، آرتروز، لوپوس، پیوند اعضا و… هستند. کورتیکواستروئیدها و همچنین مهارکننده‌های TNF و داروهای شیمی درمانی برای درمان سرطان یکی از این موارد می‌باشند.

تغذیه نامناسب و چاقی

یک رژیم غذایی متعادل و غنی از مواد مغذی و گوشت قرمز کمتر و غذاهای فرآوری شده می تواند سیستم ایمنی بدن شما را در بهترین حالت خود نگه دارد. عادات غذایی خوب می تواند به شما در حفظ وزن سالم کمک کند. خوردن میوه ها و سبزیجات سیستم ایمنی بدن را برای مبارزه با عفونت ها تقویت می کند. محصولات تازه و آجیل حاوی مقدار زیادی روی، بتاکاروتن، ویتامین های A، C، E و سایر مواد مغذی هستند که یک بدن سالم به آن نیاز دارد. غذاهای گیاهی سرشار از فیبر هستند که به کاهش چربی بدن کمک می کند که به نوبه خود می تواند پاسخ سیستم ایمنی شما را تقویت کند. بنابراین، نخوردن میوه و سبزیجات کافی می تواند باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن شود. با گذشت زمان، رژیم‌های پرچرب می‌توانند تعادل باکتری‌های روده را که به پاسخ‌های ایمنی کمک می‌کنند و اثر مهاری بر گلبول‌های سفید خون دارند، از بین ببرند. به نظر می رسد چاقی احتمال ابتلا به آنفولانزا و سایر عفونت‌ها مانند ذات الریه را بیشتر می‌کند. چاقی با کاهش تعداد و عملکرد گلبول های سفید خون که برای مبارزه با عفونت ضروری هستند، بر سیستم ایمنی بدن تأثیر می گذارد.

گذراندن زمان خیلی کم در فضای باز

نور خورشید عملکرد لنفوسیت های T سیستم ایمنی را بهبود می بخشد که به مبارزه با عفونت کمک می کند. اما حضور در فضای باز فواید دیگری نیز به همراه دارد. بسیاری از گیاهان در جنگل باعث تولید فیتونساید می‌شوند که می‌تواند عملکرد سیستم ایمنی بدن شما را تقویت می‌کند.

استعمال دخانیات

نیکوتین ناشی از سیگار، جویدن تنباکو یا هر منبع دیگری می تواند توانایی بدن شما را برای مبارزه با میکروب ها مختل کند. مصرف ماری جوانا همچنین باعث التهاب ریه، مشکلات تنفسی و سرکوب سیستم ایمنی می شود. نیکوتین سطح کورتیزول را افزایش می‌دهد، در حالی که تشکیل آنتی بادی توسط لنفوسیت‌های B و پاسخ لنفوسیت‌های T به آنتی ژن‌ها را کاهش می‌دهد. بخار حاصل از سیگارهای الکترونیکی نیز می‌تواند به ریه‌ها آسیب برساند و آنها را در معرض عفونت قرار دهد، طبق نتایج یک مطالعه بر روی موش‌ها که در فوریه 2015 درمجله PLOS One منتشر شد، محققان هشدار دادند که سیگارهای الکترونیکی ایمن نیستند زیرا بخار آن‌ها حاوی رادیکال‌های آزاد است و می‌تواند باعث التهاب مجاری هوایی و اختلال در پاسخ به باکتری‌ها و ویروس‌ها شود.

الکل

مصرف بیش از حد الکل اثر سرکوب کننده ای بر سیستم ایمنی بدن دارد. با گذشت زمان و ادامه مصرف زیاد الکل، احتمال ابتلا به بیماری های کبدی، ذات الریه، سل و برخی از انواع سرطان افزایش می یابد. حتی نوشیدن بیش از حد نوشیدنی می تواند پاسخ سیستم ایمنی بدن به عوامل بیماری زا را کاهش دهد. متابولیت اصلی الکل استالدئید (acetaldehyde) نام دارد که ریه‌ها را مستعد حمله باکتریایی و ویروسی می‌کند. الکل همچنین روند حمله گلبول‌های سفید به باکتری‌ها و ویروس‌ها و تجزیه آن‌ها را مختل می‌کند و این باعث می‌شود افرادی که بیش از حد الکل استفاده می‌کنند بیشتر در معرض خطر عفونت قرار گیرند.

عدم تحرک

ورزش هوازی منظم سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند. عدم تحرک باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی، التهاب و سایر بیماری های مزمن می شود. در اپیدمی کووید ۱۹ در مورد تأثیر ورزش در کاهش خطر مرگ در اثر کرونا بحثی داشتیم که می توانید در مقاله به آن مراجعه کنید.

اشعه ماوراء بنفش

افزایش سطح برخی از آلاینده های هوا باعث تخریب لایه اوزون و افزایش میزان اشعه مضر فرابنفش خورشید می شود. به گفته آژانس حفاظت از محیط زیست (EPA)، این می تواند منجر به افزایش نرخ سرطان پوست، آب مروارید و سیستم ایمنی ضعیف شود. سازمان بهداشت جهانی هشدار می‌دهد قرار گرفتن در معرض اشعه‌های فرابنفش محیطی نیز می‌تواند بر سلول‌های ایمنی تأثیر بگذارد و خطر عفونت را افزایش دهد و احتمالاً دفاع در برابر سرطان پوست را ضعیف کند. استفاده از عینک آفتابی، لباس محافظ و ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر می تواند بسیار مفید باشد.