شیراز، خیابان هفت تیر، ابتدای خیابان معدل شرقی، کوچه 5
شیراز، خیابان هفت تیر، ابتدای خیابان معدل شرقی، کوچه 5
آهن یکی از مواد معدنی مهم بدن است که افزایش یا کاهش سطح آن می‌تواند تهدیدی برای سلامتی باشد. آزمایش فریتین نشان می‌دهد که ذخایر کل آهن در بدن چقدر است. کمبود آهن منجر به کم خونی شده و افزایش بیش از حد آن سلامت کبد و کلیه را تهدید خواهد کرد. اما تفسیر آزمایش فریتین چگونه است؟ بالا بودن فریتین خون نشانه چیست؟
به‌طورکلی، داشتن علائمی مانند خستگی مفرط، ضعف عمومی، دردهای شکمی و تپش قلب می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد، اما یکی از راه‌ها برای تشخیص این مشکلات، انجام آزمایش Ferritin است. این آزمایش با تشخیص مقدار ذخایر آهن بدن، می‌تواند موجب شود تا پزشک درمان شما را فورا آغاز کند. بهتر است بدانید که در بیشتر مواقع، افزایش یا کاهش سطح Ferritin می‌تواند تاثیر زیادی در تشخیص بیماری کم خونی، بیماری‌های التهابی و برخی سرطان‌های پیشرفته باشد. اگر قصد دارید تا در ارتباط با آزمایش Ferritin بیشتر بدانید، ادامه مطالب را از دست ندهید.
فریتین بیانگر آهن در خون نیست بلکه فریتین یک پروتئین است که آهن را در خود ذخیره کرده و هر جا که نیاز باشد آن را آزاد می‌کند. بیشترین حجم فریتین در سلول‌های بدن ذخیره‌شده‌اند و درصد کمی نیز در جریان خون در حال گردش است. بیشترین تراکم فریتین را می‌توان در سلول‌های کبدی معروف به هپاتوسیت‌ها و سلول‌های سیستم ایمنی یافت. در آزمایش فریتین میزان غلظت این پروتئین مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. میزان غلظت آن ارتباط تنگاتنگی با میزان ذخایر آهن در بدن دارد. فریتین در بدن ذخیره می‌شود تا برای ساخت سلول‌های قرمز خونی مورداستفاده قرار گیرد. هر زمان بدن به دلایلی مثل خونریزی و برخی بیماری‌ها نیاز به تولید بیشتر سلول‌های قرمز داشته باشد، فریتین بالاتری نیز به جریان خون آزاد می‌کند.
وجود آهن برای عملکرد گلبول‌های قرمز ضروری است، اما سطح بالای آن نیز می تواند باعث بروز آسیب شود. Ferritin به طور کلی می‌تواند سطح آهن را در حد مطلوبی نگه دارد. زمانی که فرد از سلامتی کافی برخوردار است، روده‌ها از جذب اضافی این ماده معدنی از مواد غذایی خودداری خواهند کرد. اما اگر اختلالی در این زمینه رخ دهد، بدن آهن اضافی را دفع نکرده و آن در سایر بافت‌های دیگر ذخیره می‌کند. کبد، قلب و پانکراس از جمله اندام‌هایی هستند که آهن بیش از اندام‌های دیگر در آنها تجمع پیدا خواهند کرد. منظور از «هموکروماتوز» وجود مقدار زیاد آهن در بدن است. این بیماری انواع مختلفی دارد که از رایجترین آنها می‌توان به «هموکروماتوز ارثی یا اولیه» اشاره کرد.
فریتین یک پروتئین التهابی است که در ذخیره آهن در بدن نقش دارد. معمولاً زمانی که آهن بدن کاهش پیدا کرده و شواهد کم‌خونی وجود دارد، این آزمایش درخواست می‌شود. همچنین برای بررسی میزان ذخیره آهن بدن، جلوگیری از افزایش آن و آسیب به اندام‌ها آزمایش Ferritin درخواست می‌شود. میزان فریتین خون شاخص بسیار دقیقی برای بررسی ذخایر آهن بدن است و غلظت آن با ذخایر آهن رابطه مستقیم دارد. همچنین این تست نیز زیر مجموعه آزمایش چکاپ کامل به حساب می‌آید.
به‌طورکلی هر ۱ نانوگرم فریتین در سرم معادل ۸ میلی‌گرم آهن است. میزان فریتین خون در بیماری‌های مختلف ازجمله بیماری‌های التهابی، عفونت‌ها، هموکروماتوز، بیماری‌های مزمن کلیوی، کم‌خونی، تالاسمی و انواعی از سرطان‌ها افزایش یا کاهش می‌یابد و پزشک برای بررسی علت این امر، آزمایش فریتین خون را تجویز می‌کند. آزمایش فریتین در کنار آزمایش‌های دیگر مثل آزمایش TIBC می‌تواند به تشخیص کم‌خونی‌ها کمک کند.
برای انجام آزمایش Ferritin نیازی به ناشتا بودن نیست ولی باید مصرف مکمل‌های آهن را ۲۴ ساعت پیش از آزمایش قطع کرده باشید. البته برخی پزشکان شرایط ناشتا بودن را توصیه می‌کنند. بنابراین بهتر است در این زمینه با پزشک معالج مشورت داشته باشید. برای سنجش فریتین، ابتدا پرسنل آزمایشگاه یک نمونه خون از شما می‌گیرند و سپس در آزمایشگاه سرم آن جدا می‌شود.
Ferritin+ng/mL+960
نتیجه آزمایش Ferritin با واحد نانوگرم در هر میلی‌لیتر محاسبه می‌شود. میزان آن به جنسیت و سن ارتباط دارد. مقادیر نرمال Ferritin براساس این دو فاکتور به شرح زیر است:
همچنین در کنار این تست، آزمایشات دیگر مانند HCT نیز تجویز می‌شود که برای تشخیص غلظت خون در آزمایش یا آنمی کاربرد دارد.
توجه شما را جلب می‌نماییم به مقاله‌ای از سایت معتبر Mayoclinic، که در خصوص اختلاف سطح فریتین افراد با مقدار نرمال، اینگونه نوشته است که:
فریتین، پروتئین موجود در خون بوده که حاوی آهن است. اگر سطح فریتین از میزان طبیعی پایین‌تر باشد، یعنی فرد با کاهش ذخایر آهن مواجه است. این امر می‌تواند منجر به کم خونی شود.
اگر مقدار فریتین بیش از حد نرمال باشد، بروز بیماری‌های کبدی، تیروئید پرکار، آرتریت روماتوئید یا هرگونه بیماری التهابی دیگر دور از انتظار نیست. علاوه بر این، برخی از انواع سرطان نیز می‌توانند زمینه را برای افزایش بیش از حد این ماده فراهم کنند.
بالا بودن فریتین می‌تواند نشانگر چند اختلال یا نقص در عملکرد بدن باشد. یکی از این اختلالات «هموکروماتوز» است که بدن شما بیش‌ازحد نیاز آهن جذب کرده است. این عارضه یک نقص ژنتیکی است که سلول‌های روده را تحت تأثیر قرار می‌دهد. دیگر بیماری‌ها به شکل زیر است:
- پرکاری تیروئید
- بیماری دیابت نوع ۲
- لوسمی
- انتقال خون مکرر
- بیماری‌های کبدی نظیر هپاتیت مزمن نوع C و سرطان اولیه کبد
- سندرم پای بی‌قرار
- مسمومیت آهن
- آنمی یا کم خونی همولیتیک؛ نوعی کم خونی است که در آن گلبول‌های قرمز تخریب می‌شوند
- بیماری التهابی؛ از جمله این بیماری‌ها می‌توان به روماتیسم مفصلی اشاره کرد. این التهاب می‌تواند به صورت حاد یا مزمن رخ دهد
- سرطان‌های پیشرفته
- بیماری‌های کلاژن عروقی؛ این بیماری‌ها، بر روی بافت‌های همبند تاثیر می‌گذارند. از انواع آنها می‌توان به لوپوس اشاره کرد.
اگر میزان Ferritin در آزمایش خون شما بالاست و می‌خواهید تفسیر آن را توسط پزشک بدانید، کلیک کنید!
فریتین یکی از پروتئین‌های فاز حاد است. بدین معنی که در هنگام التهاب مقدار آن به‌سرعت بالا می‌رود. به همین دلیل است که مقادیر این پروتئین در بیماران کبدی و یا سرطانی بالا است. در هنگام آسیب‌دیدگی کبد، سلول‌های آسیب‌دیده، فریتین ذخیره‌شده را به داخل جریان خون آزاد می‌کنند. اما شایع‌ترین دلیل بالا بودن فریتین در مردم چاقی و التهاب است. افرادی که به‌صورت روزانه مشروبات الکلی مصرف می‌کنند نیز در معرض بیماری‌های کبدی و افزایش فریتین هستند.
علائم بالابودن فریتین به‌صورت زیر زیر ظاهر می‌شود:
- درد شکمی
- درد قفسه سینه و تپش قلب
- ضعف عمومی بدن
- درد مفاصل
- خستگی مفرط
درمان فریتین بالا به علت بروز آن بستگی خواهد داشت. به‌همین‌دلیل نمیتوان یک شیوه درمانی یکسان را معرفی نمود. برای مثال برخی از بیماران از داروی «دسفرال» استفاده می‌کنند. مدت زمان و میزان مصرف آن با توجه به شرایط بیمار و تشخیص پزشک انجام خواهد شد. افراد مبتلا به تالاسمی ناگزیر به تزریق خون هستند، به همین دلیل همواره در معرض انباشتگی آهن قرار دارند. برای جلوگیری از تجمع بیش از حد آهن در بدن، داروی «دسفرال» برای آنها تجویز خواهد شد. برای کاهش ذخایر آهن نیز از دارو استفاده می‌شود که از جمله آنها می‌توان از Deferasirox نام برد.
مقادیر کمتر از نرمال فریتین می‌تواند یکی از نشانه‌های کمبود آهن در بدن باشد و زمانی رخ می‌دهد که کمتر از نیاز روزانه آهن مصرف می‌کنید. یکی دیگر از عواملی که بر سطح آهن بدن تأثیر دارد بیماری آنمی یا کم‌خونی است. در آنمی به دلیل کمبود تعداد سلول‌های قرمز خونی میزان آهن نیز به همان نسبت پایین است. سایر دلایل کمبود فریتین به شرح زیر است:
- خونریزی‌های بیش‌ازحد قاعدگی
- مشکلات گوارشی که در آن جذب آهن کم می‌شود
- خونریزی داخلی
- کمبود آهن که علت اصلی آن به نوع رژیم غذایی باز می‌گردد
برخی از علائم پایین بودن فریتین در بدن عبارت‌اند از:
واحد اندازه‌گیری فریتین در خون نانوگرم در دسی‌لیتر است. میزان نرمال فریتین با توجه به سن و جنسیت در افراد مختلف متفاوت است. میزان نرمال Ferritin در زنان کمتر از مردان بوده و بین ۱۱ تا ۳۰۷ نانوگرم بر دسی‌لیتر متغیر است. البته محدوده نرمال فریتین در زنان در آزمایشگاه‌های مختلف کمی با هم تفاوت دارد.
بارداری می‌تواند سطح فریتین خون زنان را تغییر دهد. جنین در دوران حاملگی به‌خصوص در سه‌ماهه سوم برای رشد و تکامل خود به آهن نیاز دارد، بنابراین میزان نرمال فریتین خون در زنان باردار کمتر از حد معمول است. رنج نرمال فریتین در زنان باردار بالای ۱۵ سال، بین ۲۰ تا ۲۰۰ نانوگرم بر دسی لیتر است. بااین‌حال در زنان باردار مقادیر کمتر از ۳۰ نانوگرم بر دسی لیتر فریتین خطرناک بوده و با بیماری‌هایی ازجمله بیماری‌های التهابی، بیماری کلیوی یا کم‌خونی در ارتباط است.
بارداری یکی از مهم‌ترین شرایطی است که بر میزان پارامترهای مختلف بدن زنان ازجمله میزان فریتین خون تأثیر می‌گذارد. جنین در دوران بارداری از خون مادر تغذیه می‌کند، یعنی آهن مورد نیاز برای رشد خودش را از بدن مادر دریافت می‌کند. به همین دلیل در زنان باردار، کاهش سطح آهن و فریتین خون دیده می‌شود و این افراد نیاز بیشتری به آهن دارند. احتمال وقوع پره اکلامپسی در افزایش میزان فریتین در زنان باردار وجود دارد و در صورت مشاهده باید تحت مراقبت‌های پزشکی قرار گیرند.
کودکان به‌خصوص در سنین رشد به آهن بیشتری نیاز دارند. مقدار نرمال فریتین خون در کودکان در سنین مختلف با هم فرق می‌کند و به شرح زیر است:
مطالعات علمی نشان می‌دهد که فاکتورهای مختلفی قادرند بر سطح فریتین در خون تأثیرگذار باشند. مهم‌ترین این عوامل به‌صورت زیر است:
برای سنجش فریتین، ابتدا پرسنل آزمایشگاه یک نمونه خون از شما می‌گیرند و سپس در آزمایشگاه سرم آن جدا می‌شود. برای نتایج بهتر و دقیق‌تر آزمایش فریتین، به ناشتایی نیازی نیست، ولی باید مصرف مکمل‌های آهن را ۲۴ ساعت پیش از آزمایش قطع کرده باشید.
قیمت آزمایش فریتین به نحوه و تکنیک انجام این آزمایش بستگی دارد. در اکثر آزمایشگاه‌ها میزان فریتین خون، بر اساس تکنیک الایزا یا تکنیک رادیوایمنواَسِی سنجیده می‌شود که به‌طورمعمول این قسم از آزمایش‌ها، قیمت بالاتری دارند. البته می‌توانید برای کاهش هزینه‌های آزمایش، از خدمات بیمه پایه و تکمیلی استفاده کنید.
درصورتی‌که مقدار فریتین بدن در آزمایش فریتین بالا باشد پزشک برای روشن شدن علت این عارضه آزمایشات دیگری را تجویز می‌کند. که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:
اگر در آزمایش فریتین جواب آزمایش بیانگر بالا بودن فریتین باشد باید با طی کردن دوره‌های دارویی و نیز تغییر در سبک زندگی، فریتین خود را کاهش دهید چراکه فریتین مازاد در خون می‌تواند به‌عنوان یک اکسیدان قوی عمل کرده و به سلول‌های بدن آسیب بزند. افرادی که مبتلا به چاقی و دیابت هستند مقدار فریتین بالاتری نیز دارند. بنابراین هر مقدار که بتوان با پایبندی به یک رژیم غذایی مناسب میزان قند خون را کاهش داد به همان نسبت نیز میزان فریتین بدن کاهش می‌یابد.
فاکتور مهم دیگر در کاهش فریتین افزایش فعالیت‌های جسمانی و کاهش وزن است. هر مقدار شاخص توده بدنی (BMI) کمتر شود به همان میزان فریتین روند کاهشی به خود می‌گیرد. اما اگر در جواب آزمایش مقدار فریتین کم باشد باید با مصرف غذاهای حاوی آهن مقدار آن را در خون افزایش داد.
آزمایشگاه فوق تخصصی آریانا بی‌شک یکی از بهترین آزمایشگاه‌های شهر شیراز می‌باشد و روزانه مراجعین زیادی جهت انجام آزمایش به این مراکز مراجعه می‌کنند. این آزمایشگاه دارای دستگاه‌های پیشرفته و مدرن می‌باشد و قادر به انجام تست‌های روتین، تخصصی و فوق تخصصی در زمینه‌ی کلینیکال و پاتولوژی می‌باشد.
