سندروم ژیلبرت یا گیلبرت نوعی بیماری کبد است. این بیماری ارثی باعث می‌شود، کبد به‌درستی نتواند بیلی‌روبین را پردازش کند. در نتیجه بیلی‌روبین در خون افزایش پیدا کرده و باعث علائمی مانند زردی می‌شود. بیلی‌روبین مایع زردرنگی است که از تجزیه گلبول‌های قرمز ساخته می‌شود. افرادی که دچار این بیماری ژنتیکی می‌شوند، در تولید آنزیم های کبدی مشکل دارند. این آنزیم‌ها بیلی‌روبین را در سطح طبیعی نگه می‌دارند. اختلال در عملکرد آنزیم‌های کبد باعث افزایش بیلی‌روبین در خون و انباشته شدن آن می‌شود. در این شرایط شخص دچار بیماری هیپربیلی روبینمی شده است.

علائم سندروم ژیلبرت

تقریبا از هر سه بیمار مبتلا به سندروم ژیلبرت یک نفر هیچ علائمی ندارد. این بیماران پس از انجام آزمایش خون متوجه بیماری خود می‌شوند. در دیگر بیماران مهم‌ترین علامت زردی پوست و گاهی زردی سفیدی چشم است. علت آن افزایش بیلی‌روبین در خون است. زردی عوارضی برای شما ایجاد نمی‌کند.

از دیگر علائم مربوط به این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

- زردی پوست

- ادرار تیره‌رنگ

- سرگیجه

- مشکلات گوارشی مانند اسهال و تهوع

- درد شکم

- خستگی

- علائمی شبیه آنفولانزا مانند تب و لرز

- ازدست‌دادن اشتها

علت ابتلا به سندروم ژیلبرت

تغییرات ژنتیکی و به‌ارث‌بردن این اختلال در پدر یا مادر می‌تواند باعث بروز سندروم گیلبرت شود. ژن مربوط به این بیماری آنزیم خاصی در کبد را کنترل می‌کند. این آنزیم به تجزیه بیلی‌روبین در کبد کمک می‌کند. زمانی که ژن مربوط به آن ناکارآمد باشد، در عملکرد آنزیم اختلال ایجاد شده و باعث بروز سندرم ژیلبرت می‌شود.

عوامل خطر سندروم ژیلبرت

سندروم ژیلبرت از بدو تولد همراه شما است. اما معمولا تا زمان بلوغ متوجه آن نمی‌شوید. زیرا در دوره بلوغ تولید بیلی‌روبین افزایش پیدا می‌کند. به همین دلیل زردی نوزاد را مرتبط به این سندروم نمی‌دانند. زردی نوزاد ناشی از افزایش بیش از حد بیلی‌روبین بوده و می‌تواند خطرناک باشد.

دو عامل زیر احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند.

- هم پدر و هم مادر ژن تغییریافته مربوط به این بیماری را داشته باشند.

- جنسیت شخص مرد باشد.

عوارض سندروم گیلبرت

سندروم گیلبرت عوارضی ایجاد نمی‌کند و می‌توان با وجود این بیماری به‌راحتی زندگی کرد. این سندروم دوره‌های نوسانی دارد. عوامل مختلف باعث بالارفتن بیلی‌روبین در خون شده و علائم بیماری ظاهر می‌شوند. این دوره‌ها کوتاه‌مدت بوده و خودبه‌خود از بین می‌روند. افزایش بیلی‌روبین خون و انباشته شدن آن در بدن باعث بروز بیماری به نام هیپربیلی روبینمی می‌شود. هیپربیلی روبینمی باعث زردی پوست، کاهش اشتها و کاهش انرژی می‌شود.

تشخیص سندروم ژیلبرت

برای تشخیص این بیماری باید سطح بیلی‌روبین در خون اندازه گرفته شود. در این بیماران سطح بیلی‌روبین از دوره بلوغ افزایش پیدا می‌کند. قبل از آن نمی‌توان سندروم گیلبرت را تشخیص داد. علائمی مانند زردی پوست، تیره شدن ادرار و درد شکم به تشخیص بیماری کمک می‌کنند. پزشک برای اندازه‌گیری سطح بیلی‌روبین و عملکرد کبد آزمایش عملکرد کبد را تجویز می‌کند. معمولا برای تشخیص این سندروم آزمایش عملکرد کبد و آزمایش شمارش کامل سلول‌های خونی کافی است. اما گاهی ممکن است برای تشخیص دقیق‌تر آزمایش ژنتیک انجام شود. در آزمایش ژنتیک جهش ژنی مربوط به این بیماری مشخص است.

درمان سندروم ژیلبرت

معمولا سندروم ژیلبرت نیازی به درمان ندارد. زردی پوست و بالارفتن میزان بیلی‌روبین کوتاه‌مدت بوده و پس از مدتی دوباره به سطح طبیعی خود بازمی‌گردد. این بیماری عوارضی ایجاد نمی‌کند. دوره‌های مربوط به بیماری در نوسان بوده و نیازی به درمان خاصی ندارد. برای کنترل علائم بیماری باید عوامل تشدیدکننده آن را بشناسید. به‌عنوان‌مثال سعی کنید از کم‌آبی بدن و استرس دوری کنید تا علائم بیماری ظاهر نشوند.

به نقل از nhs در رابطه با درمان و میزان شیوع سندرم ژیلبرت:

سندرم گیلبرت نیازی به درمان ندارد. این بیماری شایع است، اما به‌سختی می‌توان تعداد افراد مبتلا به آن را دانست. زیرا همیشه علائم واضحی ایجاد نمی‌کند. در بریتانیا، تصور می‌شود از هر ۲۰ نفر حداقل ۱ نفر (احتمالا بیشتر) به سندرم گیلبرت مبتلا هستند. در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ شایع‌تر است .سندرم گیلبرت مردان را بیشتر از زنان مبتلا می‌کند. معمولا در اواخر نوجوانی یا اوایل ۲۰ سالگی فرد تشخیص داده می‌شود.

درمان خانگی سندروم ژیلبرت

این سندروم نیازی به درمان نداشته و می‌توان به‌راحتی با وجود آن زندگی کرد. اما برای کاهش علائم بیماری و بروز دوره‌های زردی و افزایش بیلی‌روبین بهتر است تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید. از جمله:

- این سندروم روی پردازش برخی داروها مانند داروهای شیمی‌درمانی و داروی ایدز تاثیر دارد. به همین دلیل حتما باید به پزشک خود بیماری را اطلاع دهید.

- رژیم غذایی سالمی داشته باشید و کالری روزانه خود را کاهش ندهید.

- استرس را مدیریت کنید.

- آب به مقدار لازم مصرف کنید.

رژیم غذایی برای سندروم گیلبرت

برای بیماران مبتلا به سندروم گیلبرت رژیم غذایی خاصی عنوان نشده است. شما می‌توانید هر نوع غذایی را مصرف کنید. البته باید رژیم غذایی سالمی داشته باشید. سعی کنید به برنامه غذایی معمول خود پایبند باشید. رژیم‌های خیلی کم‎کالری نگیرید و وعده‌های غذایی خود را حذف نکنید. روزه گرفتن می‌تواند برای شما مضر باشد. به همین دلیل باید قبل از روزه گرفتن با پزشک خود صحبت کنید.  

سندرم ژیلبرت و ازدواج

سندروم ژیلبرت نوعی بیماری ژنتیکی است. برای ابتلا به این بیماری باید ژن معیوب آن هم از پدر و هم از مادر به ارث برسد. قبل از ازدواج می‌توانید در آزمایش‌های ژنتیکی این ژن را نیز بررسی کنید. البته سندروم گیلبرت شایع بوده و بسیاری از افراد به آن مبتلا هستند. اما این بیماری عوارضی ایجاد نمی‌کند.

برای تشخیص و درمان سندروم ژیلبرت به کدام دکتر مراجعه کنیم؟

سندروم ژیلبرت یکی از بیماری‌های شایع کبد است. این سندروم ژنتیکی بوده و ژن تغییریافته آن از پدر و مادر به ارث می‌رسد. این ژن تغییریافته باعث اختلال در عملکرد آنزیمی خاص در کبد می‌شود. این آنزیم سطح بیلی‌روبین را کنترل می‌کند. زمانی که آنزیم دچار مشکل می‌شود، بیلی‌روبین در خون افزایش پیدا می‌کند. بیلی‌روبین مایع زردرنگی است که از تجزیه گلبول‌های قرمز قدیمی به وجود می‌آید. افزایش آن در بدن باعث زردی پوست و سفیدی چشم می‌شود. گاهی می‌تواند علائمی مانند درد شکم، حالت تهوع و اسهال هم ایجاد کند. این دوره‌ها نوسانی بوده و هرچند وقت یک‌بار عود می‌کنند. عواملی مانند کم‌آبی بدن، پریود و استرس باعث بروز این علائم می‌شوند. برای تشخیص سندروم گیلبرت باید به دکتر گوارش و کبد مراجعه کنید.